රාහුලෝවාද සූත්‍රය

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො භගවතො රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි- “පරිපක්කා ඛො රාහුලස්ස විමුත්තිපරිපාචනියා ධම්මා,
යංනූනාහං රාහුලං උත්තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙය්‍ය”න්ති.
අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො ආයස්මන්තං රාහුලං ආමන්තෙසි-
“ගණ්හාහි රාහුල, නිසීදනං, යෙන අන්ධවනං තෙනුපසඞ්කමිස්සාම දිවා විහාරායා”ති .
‘එවං භන්තෙ’ති, ඛො ආයස්මා රාහුලො භගවතො පටිස්සුත්වා නිසීදනං ආදාය භගවන්තං පිට්ඨිතො පිට්ඨිතො අනුබන්ධි.
තෙන ඛො පන සමයෙන අනෙකානි දෙවතා සහස්සානි භගවන්තං අනුබන්ධානි හොන්ති-
“අජ්ජ භගවා ආයස්මන්තං රාහුලං උත්තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙස්සතී”ති.

අථ ඛො භගවා අන්ධවනං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි.
ආයස්මාපි ඛො රාහුලො භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං රාහුලං භගවා එතදවොච –

“තං කිං මඤ්ඤසි රාහුල, චක්ඛු නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“රූපා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“චක්ඛු විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“චක්ඛු සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං චක්ඛු සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“සොත නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“සද්දා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“සොත විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“සොත සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං සොත සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ඝාණ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ගන්ධ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“ඝාණ විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“ඝාණ සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං ඝාණ සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’

“ජිව්හා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“රසා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“ජිව්හා විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“ජිව්හා සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං ජිව්හා සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“කාය නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ඵොට්ඨබ්බ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“කාය විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“කාය සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං කාය සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“මනො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වාති”?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’

“ධම්මා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“මනො විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“මනො සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං මනො සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“එවං පස්සං රාහුල,
සුතවා අරියසාවකො
චක්ඛුස්මිම්පි නිබ්බින්දති, රූපෙසුපි නිබ්බින්දති, චක්ඛුවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, චක්ඛුසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං චක්ඛු සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

සොතස්මිම්පි නිබ්බින්දති, සද්දෙසුපි නිබ්බින්දති, සොතවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, සොතසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං සොත සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

ඝාණස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ගන්ධෙසුපි නිබ්බින්දති, ඝාණවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, ඝාණසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං ඝාණ සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

ජිව්හායපි නිබ්බින්දති, රසෙසුපි නිබ්බින්දති,
ජිව්හාවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, ජිව්හාසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං ජිව්හා සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

කායස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ඵොට්ඨබ්බෙපි නිබ්බින්දති, කායවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, කායසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං කාය සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

මනස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ධම්මෙසුපි නිබ්බින්දති, මනොවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, මනොසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං මනො සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

නිබ්බින්දං විරජ්ජති- විරාගා විමුච්චති-
විමුත්තස්මිං ‘විමුත්තමි’ති ඤාණං හොති”ති.

“ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං,
නාපරං ඉත්ථත්තායා’ති පජානාතී”ති.

ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා රාහුලො භගවතො භාසිතං අභිනන්දි.

ඉමස්මිඤ්ච පන වෙය්‍යාකරණස්මිං භඤ්ඤමානෙ ආයස්මතො රාහුලස්ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්තං විමුච්චි. අනෙකානඤ්ච දෙවතාසහස්සානං විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උදපාදි-
“යං කිඤ්චි සමුදයධම්මං, සබ්බං තං නිරොධධම්ම”න්ති.