ප්‍රවර්ග
දීඝ නිකාය

මහා සමය සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය දීඝ නිකායේ-මහාවග්ග පාළි-බුදුන් වහන්සේ සහ ආර්ය සංඝ රත්නය සමග සියලු දෙවියන්, බ්‍රහ්මයන්, අමනුස්සයන් එකට එක් රැස් වෙන මහා රැස්වීම දිනයේ සිදුවූ සිද්ධිය පිලිබඳ පෙන්වා දෙන සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා සක්කෙසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං මහාවනෙ මහතා භික්ඛු සඞ්ඝෙන සද්ධිං පඤ්චමත්තෙහි භික්ඛු සතෙහි සබ්බෙහෙව අරහන්තෙහි-
දසහි ච ලොකධාතූහි දෙවතා යෙභුය්‍යෙන සන්නිපතිතා හොන්ති භගවන්තං දස්සනාය භික්ඛු සඞ්ඝඤ්ච.
අථ ඛො චතුන්නං සුද්ධාවාසකායිකානං දෙවතානං එතදහොසි –

අයං ඛො භගවා සක්කෙසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං මහාවනෙ මහතා භික්ඛු සඞ්ඝෙන සද්ධිං පඤ්ච මත්තෙහි භික්ඛු සතෙහි සබ්බෙහෙව අරහන්තෙහි- දසහි ච ලොකධාතූහි දෙවතා යෙභුය්‍යෙන සන්නිපතිතා හොන්ති භගවන්තං දස්සනාය භික්ඛු සඞ්ඝඤ්ච. යංනූන මයම්පි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමෙය්‍යාම, උපසඞ්කමිත්වා භගවතො සන්තිකෙ පච්චෙකං ගාථං භාසෙය්‍යාමාති.

අථ ඛො තා දෙවතා සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්ජෙය්‍ය, එවමෙවං සුද්ධාවාසෙසු දෙවෙසු අන්තරහිතා භගවතො පුරතො පාතුරහංසු.

අථ ඛො තා දෙවතා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො එකා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –
“මහාසමයො පවනස්මිං, දෙවකායා සමාගතා
ආගතම්හ ඉමං ධම්මසමයං, දක්ඛිතායෙ අපරාජිත සඞ්ඝ”න්ති.
අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –
“තත්‍ර භික්ඛවො සමාදහංසු, චිත්තමත්තනො උජුකමකංසු
සාරථීව නෙත්තානි ගහෙත්වා, ඉන්ද්‍රියානි රක්ඛන්ති පණ්ඩිතා”ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –
“ඡෙත්වා ඛීලං ඡෙත්වා පලිඝං- ඉන්දඛීලං ඌහච්ච මනෙජා
තෙ චරන්ති සුද්ධා විමලා, චක්ඛුමතා සුදන්තා සුසුනාගා”ති.

අථ ඛො අපරා දෙවතා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –
“යෙ කෙචි බුද්ධං සරණං ගතාසෙ, න තෙ ගමිස්සන්ති අපායභූමිං-පහාය මානුසං දෙහං, දෙවකායං පරිපූරෙස්සන්තී”ති.

අථ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි –
“යෙභුය්‍යෙන භික්ඛවෙ, දසසු ලොකධාතූසු දෙවතා සන්නිපතිතා හොන්ති තථාගතං දස්සනාය භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. යෙපි තෙ භික්ඛවෙ, අහෙසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තො සම්මාසම්බුද්ධා, තෙසම්පි භගවන්තානං එතංපරමා යෙව දෙවතා සන්නිපතිතා අහෙසුං සෙය්‍යථාපි මය්හං එතරහි.
යෙපි තෙ භික්ඛවෙ, භවිස්සන්ති අනාගතමද්ධානං අරහන්තො සම්මාසම්බුද්ධා, තෙසම්පි භගවන්තානං එතං පරමා යෙව දෙවතා සන්නිපතිතා භවිස්සන්ති සෙය්‍යථාපි මය්හං එතරහි.

ආචික්ඛිස්සාමි භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි! කිත්තයිස්සාමි භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි! දෙසෙස්සාමි භික්ඛවෙ, දෙවකායානං නාමානි! තං සුණාථ! සාධුකං මනසිකරොථ! භාසිස්සාමී”ති.
‘එවං භන්තෙ’ති ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං.

භගවා එතදවොච –
“සිලොකමනුකස්සාමි යත්ථ භුම්මා තදස්සිතා
යෙ සිතා ගිරිගබ්භාරං, පහිතත්තා සමාහිතා.

පුථූසීහාව සල්ලීනා, ලොමහංසාභිසම්භුනො
ඔදාතමනසා සුද්ධා විප්පසන්නමනාවිලා”.
භිය්‍යො පඤ්චසතෙ ඤත්වා වනෙ කාපිලවත්ථවෙ,
තතො ආමන්තයී සත්ථා සාවකෙ සාසනෙ රතෙ.

“දෙවකායා අභික්කන්තා, තෙ විජානාථ භික්ඛවො
තෙ ච ආතප්පමකරුං, සුත්වා බුද්ධස්ස සාසනං
තෙසං පාතුරහු ඤාණං, අමනුස්සානදස්සනං
අප්පෙකෙ සතමද්දක්ඛුං, සහස්සං අථ සත්තරිං
සතං එකෙ සහස්සානං, අමනුස්සානමද්දසුං
අප්පෙකෙනන්තමද්දක්ඛුං, දිසා සබ්බා ඵුටා අහුං

තඤ්ච සබ්බං අභිඤ්ඤාය, වවත්ථිත්වාන චක්ඛුමා
තතො ආමන්තයී සත්ථා, සාවකෙ සාසනෙ රතෙ”

“දෙවකායා අභික්කන්තා තෙ විජානාථ භික්ඛවො
යෙ වො’හං කිත්තයිස්සාමි ගිරාහි අනුපුබ්බසො

සත්තසහස්සා තෙ යක්ඛා භුම්මා කාපිලවත්ථවා
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

ඡ සහස්සා හෙමවතා යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතීමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

සාතාගිරා තිසහස්සා යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

ඉච්චෙතෙ සොළසසහස්සා යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

වෙස්සාමිත්තා පඤ්චසතා යක්ඛා නානත්තවණ්ණිනො ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

කුම්භීරො රාජගහිකො වෙපුල්ලස්ස නිවෙසනං
භිය්‍යො නං සතසහස්සං යක්ඛානං පයිරුපාසති
කුම්භීරො රාජගහිකො සොපාග සමිතිං වනං

පුරිමඤ්ච දිසං රාජා ධතරට්ඨො තං පසාසති
ගන්ධබ්බානං ආධිපති මහාරාජා යසස්සිසො
පුත්තාපි තස්ස බහවො ඉන්දනාමා මහබ්බලා
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

දක්ඛිණඤ්ච දිසං රාජා විරූළ්හො තං පසාසති
කුම්භණ්ඩානං ආධිපති මහාරාජා යසස්සිසො
පුත්තාපි තස්ස බහවො ඉන්දනාමා මහබ්බලා
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

පච්ඡිමඤ්ච දිසං රාජා විරූපක්ඛො තං පසාසති
නාගානඤ්ච ආධිපති මහාරාජා යසස්සිසො
පුත්තාපි තස්ස බහවො ඉන්දනාමා මහබ්බලා
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

උත්තරඤ්ච දිසං රාජා කුවෙරො තං පසාසති
යක්ඛානඤ්ච ආධිපති මහාරාජා යසස්සිසො
පුත්තාපි තස්ස බහවො ඉන්දනාමා මහබ්බලා
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

පුරිමං දිසං ධතරට්ඨො දක්ඛිණෙන විරූළ්හකො
පච්ඡිමෙන විරූපක්ඛො කුවෙරො උත්තරං දිසං
චත්තාරො තෙ මහාරාජා සමන්තා චතුරො දිසා
දද්දල්හමානා අට්ඨංසු වනෙ කාපිලවත්ථවෙ

තෙසං මායාවිනො දාසා ආගුං වඤ්චනිකා සඨා
මායා කුටෙණ්ඩු වෙටෙණ්ඩු විටුච්ච විටුඩො සහ
චන්දනො කාමසෙට්ඨො ච කින්නුඝණ්ඩු නිඝණ්ඩුච
පනාදො ඔපමඤ්ඤො ච දෙවසූතො ච මාතලි
චිත්තසෙනො ච ගන්ධබ්බො නළොරාජා ජනෙසභො
ආගු පඤ්චසිඛො චෙව තිම්බරූ සුරියවච්චසා
එතෙ චඤ්ඤෙ ච රාජානො ගන්ධබ්බා සහ රාජුභි
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

අථාගු නාගසා නාගා වෙසාලා සහ තච්ඡකා
කම්බලස්සතරා ආගු පායාගා සහ ඤාතිභි
යාමුනා ධතරට්ඨා ච ආගූ නාගා යසස්සිනො
එරාවණො මහානාගො සොපාගා සමිතිං වනං

යෙ නාගරාජෙ සහසා හරන්ති
දිබ්බා දිජා පක්ඛි විසුද්ධචක්ඛූ
වෙහාසයා තෙ වනමජ්ඣපත්තා
චිත්‍රා සුපණ්ණා ඉති තෙසං නාමානි

අභයං තදා නාගරාජානමාසි
සුපණ්ණතො ඛෙමමකාසි බුද්ධො
සණ්හාහි වාචාහි උපව්හයන්තා
නාගා සුපණ්ණා සරණමගංසු බුද්ධං

ජිතා වජිරහත්ථෙන සමුද්දං අසුරාසිතා
භාතරො වාසවස්සෙතෙ ඉද්ධිමන්තො යසස්සිනො
කාලකඤ්ඡා මහාභිස්මා අසුරා දානවෙඝසා
වෙපචිත්ති සුචිත්ති ච පහාරාදො නමුචී සහ
සතඤ්ච බලිපුත්තානං සබ්බෙ වෙරොචනාමකා
සන්නය්හිත්වා බලිසෙනං රාහුභද්දමුපාගමුං
සමයොදානි භද්දන්තෙ භික්ඛූනං සමිතිං වනං

ආපො ච දෙවා පථවී ච තෙජො වායො තදාගමුං
වරුණා වාරුණා දෙවා සොමො ච යසසා සහ
මෙත්තා කරුණා කායිකා ආගු දෙවා යසස්සිනො
දසෙතෙ දසධා කායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

වෙණ්හූච දෙවා සහලීච අසමා ච දුවෙ යමා
චන්දස්සූපනිසා දෙවා චන්දමාගු පුරක්ඛත්වා
සුරියස්සූපනිසා දෙවා සූරියමාගු පුරක්ඛත්වා
නක්ඛත්තානි පුරක්ඛත්වා ආගු මන්දවලාහකා
වසූනං වාසවො සෙට්ඨො සක්කොපාග පුරින්දදො
දසෙතෙ දසධා කායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

අථාගු සහභූ දෙවා ජලමග්ගිසිඛාරිව
අරිට්ඨකා ච රොජා ච උම්මාපුප්ඵනිභාසිනො
වරුණා සහධම්මා ච අච්චුතා ච අනෙජකා
සූලෙය්‍යරුචිරා ආගු, ආගු වාසවනෙසිනො
දසෙතෙ දසධා කායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

සමානා මහාසමානා මානුසා මානුසුත්තමා
ඛිඩ්ඩාපදූසිකා ආගු, ආගු මනොපදූසිකා
අථාගු හරයො දෙවා, යෙ ච ලොහිතවාසිනො
පාරගා මහාපාරගා, ආගු දෙවා යසස්සිනො
දසෙතෙ දසධා කායා, සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

සුක්කා කරුම්හා අරුණා ආගු වෙඝනසා සහ
ඔදාතගය්හා පාමොක්ඛා ආගු දෙවා විචක්ඛණා
සදාමත්තා හාරගජා මිස්සකා ච යසස්සිනො
ථනයං ආග පජ්ජුන්නො යො දිසා අභිවස්සති
දසෙතෙ දසධා කායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

ඛෙමියා තුසිතා යාමා කට්ඨකා ච යසස්සිනො
ලම්බීතකා ලාමසෙට්ඨා ජොතිනාමා ච ආසවා
නිම්මානරතිනො ආගු, අථාගු පරනිම්මිතා
දසෙතෙ දසධා කායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
ඉද්ධිමන්තො ජුතිමන්තො වණ්ණවන්තො යසස්සිනො
මොදමානා අභික්කාමුං භික්ඛූනං සමිතිං වනං

සට්ඨෙතෙ දෙවනිකායා සබ්බෙ නානත්තවණ්ණිනො
නාමන්වයෙන ආගඤ්ඡුං යෙ චඤ්ඤෙ සදිසා සහ
පවුත්ථජාතිං අඛිලං ඔඝතිණ්ණමනාසවං
දක්ඛෙමොඝතරං නාගං චන්දංව අසිතාතිගං
සුබ්‍රහ්මා පරමත්තො ච පුත්තා ඉද්ධිමතො සහ
සනඞ්කුමාරො තිස්සො ච සොපාග සමිතිං වනං

සහස්සං බ්‍රහ්මලොකානං මහාබ්‍රහ්මාභිතිට්ඨති
උපපන්නො ජුතිමන්තො භිස්මාකායො යසස්සිසො
දසෙත්ථ ඉස්සරා ආගු පච්චෙකවසවත්තිනො
තෙසඤ්ච මජ්ඣතො ආග හාරිතො පරිවාරිතො
තෙ ච සබ්බෙ අභික්කන්තෙ සඉන්දෙ දෙවෙ සබ්‍රහ්මකෙ
මාරසෙනා අභික්කාමි පස්ස කණ්හස්ස මන්දියං

එථ ගණ්හථ බන්ධථ රාගෙන බද්ධමත්ථු වෙ
සමන්තා පරිවාරෙථ මා වො මුඤ්චිත්ථ කොචි නං
ඉති තත්ථ මහාසෙනො කණ්හ සෙනං අපෙසයි
පාණිනා තලමාහච්ච සරං කත්වාන භෙරවං
යථා පාවුස්සකො මෙඝො ථනයන්තො සවිජ්ජුකො
තදා සො පච්චුදාවත්ති සඞ්කුද්ධො අසයංවසී
තඤ්ච සබ්බං අභිඤ්ඤාය වවත්ථිත්වාන චක්ඛුමා
තතො ආමන්තයී සත්ථා සාවකෙ සාසනෙ රතෙ

මාරසෙනා අභික්කන්තා තෙ විජානාථ භික්ඛවො
තෙ ච ආතප්පමකරුං සුත්වා බුද්ධස්ස සාසනං
වීතරාගෙහ පක්කාමුං නෙසං ලොමම්පි ඉඤ්ජයුං
සබ්බෙ විජිතසඞ්ගාමා භයාතීතා යසස්සිනො
මොදන්ති සහ භූතෙහි සාවකා තෙ ජනෙසුතා”ති.

ප්‍රවර්ග
මජ්ඣිම නිකාය

ඉසිගිලි සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය මජ්ඣිම නිකායේ-උපරිපණ්ණාස පාළි-අනුපද වග්ගය- පසේ බුදුවරයන් වහන්සේලාගේ නම් මෙන්ම, ඒ උත්තමයන්ගේ ගුණයන්ද පෙන්වා දෙමින් දේශනා කල සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘භික්ඛවො’ති. ‘භදන්තෙ’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං.
භගවා එතදවොච –
“පස්සථ නො තුම්හෙ භික්ඛවෙ, එතං වෙභාරං පබ්බත”න්ති?
‘එවං භන්තෙ’.
“එතස්සපි ඛො භික්ඛවෙ, වෙභාරස්ස පබ්බතස්ස අඤ්ඤාව සමඤ්ඤා අහොසි අඤ්ඤා පඤ්ඤත්ති”.
“පස්සථ නො තුම්හෙ භික්ඛවෙ, එතං පණ්ඩවං පබ්බත”න්ති?
‘එවං භන්තෙ’.
“එතස්සපි ඛො භික්ඛවෙ, පණ්ඩවස්ස පබ්බතස්ස අඤ්ඤාව සමඤ්ඤා අහොසි අඤ්ඤා පඤ්ඤත්ති”.
“පස්සථ නො තුම්හෙ භික්ඛවෙ, එතං වෙපුල්ලං පබ්බත”න්ති?
‘එවං භන්තෙ’.
“එතස්සපි ඛො භික්ඛවෙ, වෙපුල්ලස්ස පබ්බතස්ස අඤ්ඤාව සමඤ්ඤා අහොසි අඤ්ඤා පඤ්ඤත්ති”.
“පස්සථ නො තුම්හෙ භික්ඛවෙ, එතං ගිජ්ඣකූටං පබ්බත”න්ති?
‘එවං භන්තෙ’.
“එතස්සපි ඛො භික්ඛවෙ, ගිජ්ඣකූටස්ස පබ්බතස්ස අඤ්ඤාව සමඤ්ඤා අහොසි අඤ්ඤා පඤ්ඤත්ති”.
“පස්සථ නො තුම්හෙ භික්ඛවෙ, ඉමං ඉසිගිලිං පබ්බත”න්ති?
‘එවං භන්තෙ’.
“ඉමස්ස ඛො පන භික්ඛවෙ, ඉසිගිලිස්ස පබ්බතස්ස එසාව සමඤ්ඤා අහොසි එසා පඤ්ඤත්ති”.
“භූතපුබ්බං භික්ඛවෙ, පඤ්ච පච්චෙක බුද්ධ සතානි ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසිනො අහෙසුං. තෙ ඉමං පබ්බතං පවිසන්තා දිස්සන්ති, පවිට්ඨා න දිස්සන්ති. තමෙනං මනුස්සා දිස්වා එවමාහංසු – ‘අයං පබ්බතො ඉමෙ ඉසි ගිලතී’ති- ‘ඉසිගිලි ඉසිගිලි’ ත්වෙව සමඤ්ඤා උදපාදි.
ආචික්ඛිස්සාමි භික්ඛවෙ, පච්චෙකබුද්ධානං නාමානි, කිත්තයිස්සාමි භික්ඛවෙ, පච්චෙකබුද්ධානං නාමානි, දෙසිස්සාමි භික්ඛවෙ, පච්චෙකබුද්ධානං නාමානි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ! භාසිස්සාමී”ති.
‘එවං භන්තෙ’ති, ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං.
භගවා එතදවොච –
“අරිට්ඨො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
උපරිට්ඨො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
තගරසිඛී නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
යසස්සී නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
සුදස්සනො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
පියදස්සී නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
ගන්ධාරො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
පිණ්ඩොලො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
උපාසභො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
නීතො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
තථො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
සුතවා නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!
භාවිතත්තො නාම භික්ඛවෙ, පච්චෙක බුද්ධො ඉමස්මිං ඉසිගිලිස්මිං පබ්බතෙ චිරනිවාසී අහොසි!”

“යෙ සත්තසාරා අනිඝා නිරාසා
පච්චෙකමෙවජ්ඣගමුංසු බොධිං
තෙසං විසල්ලානං නරුත්තමානං
නාමානි මෙ කිත්තයතො සුණාථ!”

“අරිට්ඨො, උපරිට්ඨො, තගරසිඛී, යසස්සී,
සුදස්සනො, පියදස්සී ච බුද්ධො,
ගන්ධාරො, පිණ්ඩොලො, උපාසභො ච
නීතො, තථො, සුතවා, භාවිතත්තො,

සුම්භො, සුභො, මෙථුලො, අට්ඨමො ච
අථස්සුමෙඝො, අනීඝො, සුදාඨො,
පච්චෙකබුද්ධා භවනෙත්තිඛීණා,
හිඞ්ගූ ච හිඞ්ගො ච මහානුභාවා,

ද්වෙ ජාලිනො මුනිනො, අට්ඨකො ච
අථ කොසලො බුද්ධො, අථො සුබාහු,
උපනෙමිසො, නෙමිසො, සන්තචිත්තො,
සච්චො, තථො, විරජො, පණ්ඩිතො ච

කාළූපකාළා, විජිතො, ජිතො ච
අඞ්ගො ච පඞ්ගො ච ගුත්තිජිතො ච
පස්සී ජහී උපධිං දුක්ඛමූලං,
අපරාජිතො මාරබලං අජෙසි,

සත්ථා, පවත්තා, සරභඞ්ගො, ලොමහංසො,
උච්චඞ්ගමායො අසිතො අනාසවො,
මනොමයො මානච්ඡිදො ච බන්ධුමා,
තදාධිමුත්තො විමලො ච කෙතුමා,

කෙතුම්භරාගො ච මාතඞ්ගො, අරියො,
අථච්චුතො අච්චුතගාමබ්‍යාමකො,
සුමඞ්ගලො, දබ්බිලො, සුපතිට්ඨිතො,
අසය්හො ඛෙමාභිරතො ච සොරතො,

දුරන්නයො, සඞ්ඝො, අථොපි උච්චයො,
අපරො මුනි සය්හො අනොමනික්කමො,
ආනන්ද, නන්දො, උපනන්දො, ද්වාදස,
භාරද්වාජො, අන්තිමදේහධාරී,

බෝධී, මහානාමො, අථොපි උත්තරො,
කේසී, සිඛී, සුන්දරො, භාරද්වාජෝ,
තිස්සූපතිස්සා, භවබන්ධනච්ඡිදා,
උපසීදරී, තණ්හච්ඡිදො ච සීදරී,
බුද්ධෝ, අහු, මඞ්ගලො, වීතරාගො,
උසභච්ඡිදා ජාලිනිං දුක්ඛමූලං,
සන්තං පදං අජ්ඣගමොපනීතො,
උපොසථො, සුන්දරො, සච්චනාමො,

ජෙතො, ජයන්තො, පදුමො, උප්පලො ච
පදුමුත්තරො, රක්ඛිතො, පබ්බතො ච
මානත්ථද්ධො, සොභිතො, වීතරාගො,
කණ්හො ච බුද්ධො සුවිමුත්තචිත්තො,

එතෙ ච අඤ්ඤෙ ච මහානුභාවා,
පච්චෙක බුද්ධා භවනෙත්ති ඛීණා,
තෙ සබ්බසඞ්ගාතිගතෙ මහෙසී,
පරිනිබ්බුතෙ වන්දථ අප්පමෙය්‍යෙ”ති.

ප්‍රවර්ග
ඛුද්දක නිකාය

රතන සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය ඛුද්දක නිකායේ-ඛුද්දකපාඨ පාළි- බුද්ධ-ධම්ම-සංඝ යන ත්‍රිවිධ රත්නයේ ස්වභාවයත් ආනුභාවයත් පෙන්වා දෙමින් දේශනා කල සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

යානීධ භූතානි සමාගතානි
භුම්මානිවායා නිව අන්තලික්ඛෙ
සබ්බෙව භූතා සුමනා භවන්තු
අථොපි සක්කච්ච සුණන්තු භාසිතං!

තස්මා හි භූතා නිසාමෙථ සබ්බෙ
මෙත්තං කරොථ මානුසියා පජාය
දිවා ච රත්තො ච හරන්තියෙ බලිං
තස්මා හි නෙ රක්ඛථ අප්පමත්තා!

යං කිඤ්චි විත්තං ඉධ වා හුරං වා
සග්ගෙසු වා යං රතනං පණීතං
න නො සමං අත්‍ථි තථාගතෙන
ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

ඛයං විරාගං අමතං පණීතං
යදජ්ඣගා සක්‍යමුනී සමාහිතො
න තෙන ධම්මෙන සමත්‍ථි කිඤ්චි
ඉදම්පි ධම්මෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යං බුද්ධසෙට්ඨො පරිවණ්ණයී සුචිං
සමාධි මානන්තරිකඤ්ඤමාහු
සමාධිනා තෙන සමො න විජ්ජති
ඉදම්පි ධම්මෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යෙ පුග්ගලා අට්ඨසතං පසත්ථා
චත්තාරි එතානි යුගානි හොන්ති
තෙ දක්ඛිණෙය්‍යා සුගතස්ස සාවකා
එතෙසු දින්නානි මහප්ඵලානි
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යෙ සුප්පයුත්තා මනසා දළ්හෙන
නික්කාමිනො ගොතම සාසනම්හි
තෙ පත්තිපත්තා අමතං විගය්හ
ලද්ධා මුධා නිබ්බුතිං භුඤ්ජමානා
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යථින්දඛීලො පඨවිංසිතො සියා
චතුබ්භි වාතෙහි අසම්පකම්පියො
තථූපමං සප්පුරිසං වදාමි
යො අරියසච්චානි අවෙච්ච පස්සති
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යෙ අරියසච්චානි විභාවයන්ති
ගම්භීරපඤ්ඤෙන සුදෙසිතානි
කිඤ්චාපි තෙ හොන්ති භුසප්පමත්තා
න තෙ භවං අට්ඨමං ආදියන්ති
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

සහාවස්ස දස්සනසම්පදාය
තයස්සු ධම්මා ජහිතා භවන්ති
සක්කායදිට්ඨි විචිකිච්ඡි තඤ්ච
සීලබ්බතං වාපි යදත්‍ථි කිඤ්චි
චතූහපායෙහි ච විප්පමුත්තො
ඡචාභිඨානානි අභබ්බො කාතුං
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

කිඤ්චාපි සො කම්මං කරොති පාපකං
කායෙන වාචා උද චෙතසා වා
අභබ්බො සො තස්ස පටිච්ඡාදාය
අභබ්බතා දිට්ඨපදස්ස වුත්තා
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

වනප්පගුම්බෙ යථා ඵුස්සිතග්ගෙ
ගිම්හානමාසෙ පඨමස්මිං ගිම්හෙ
තථූපමං ධම්මවරං අදෙසයි
නිබ්බානගාමිං පරමං හිතාය
ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

වරො වරඤ්ඤූ වරදො වරාහරො
අනුත්තරො ධම්මවරං අදෙසයී
ඉදම්පි බුද්ධෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

ඛීණං පුරාණං නවං නත්ථි සම්භවං
විරත්තචිත්තා ආයතිකෙ භවස්මිං
තෙ ඛීණ බීජා අවිරූළ්හිච්ඡන්දා
නිබ්බන්ති ධීරා යථායම්පදීපො
ඉදම්පි සඬඝෙ රතනං පණීතං
එතෙන සච්චෙන සුවත්‍ථි හොතු!

යානීධ භූතානි සමාගතානි
භුම්මානිවායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං
බුද්ධං නමස්සාම සුවත්‍ථි හොතු!

යානීධ භූතානි සමාගතානි
භුම්මානිවායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං
ධම්මං නමස්සාම සුවත්‍ථි හොතු!

යානීධ භූතානි සමාගතානි
භුම්මානිවායා නිව අන්තලික්ඛෙ
තථාගතං දෙවමනුස්සපූජිතං
සඬඝං නමස්සාම සුවත්‍ථි හොතු!

ප්‍රවර්ග
සංයුත්ත නිකාය

ධජග්ග සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය සංයුත්ත නිකායේ- සගාථවග්ග පාළි-සක්ක සංයුත්තය-පඨම වග්ගය- බුද්ධ-ධම්ම-සංඝ යන ත්‍රිවිධ රත්නයේ ගුණ පෙන්වා දෙමින් දේශනා කල සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මේ සුතං
එකං සමයං භගවා සාවත්‍ථියං විහරති ජේතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි “භික්ඛවො”ති,
‘භදන්තෙ’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සෝසුං.
භගවා එතදවොච-
“භූතපුබ්බං භික්ඛවෙ, දෙවාසුරසඬගාමො
සමුපබ්බුළ්හෝ අහොසි.
අථ ඛො භික්ඛවෙ, සක්කෝ දෙවානමින්දෝ දෙවෙ
තාවතිංසෙ ආමන්තේසි.

‘සචෙ මාරිසා දෙවානං සඬගාමගතානං
උප්පජ්ජෙය්‍ය භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා
මමෙව තස්මිං සමයෙ ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ.
මමං හි වො ධජග්ගං උල්ලොකයතං යං භවිස්සති භයං වා
ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා සො පහීයිස්සති’.
‘නො චෙ මෙ ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ,
අථ පජාපතිස්ස දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ.
පජාපතිස්සහි වො දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකයතං
යං භවිස්සති භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා
සො පහීයිස්සති’.
‘නො චෙ පජාපතිස්ස දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ,
අථ වරුණස්ස දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ.
වරුණස්සහි වො දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකයතං
යං භවිස්සති භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා
සො පහීයිස්සති’.
‘නො චෙ වරුණස්ස දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ,
අථ ඊසානස්ස දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකෙය්‍යාථ.
ඊසානස්ස හි වො දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකයතං
යං භවිස්සති භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා
සො පහීයිස්සති’.

“තං ඛො පන භික්ඛවෙ, සක්කස්ස වා දෙවානමින්දස්ස
ධජග්ගං උල්ලොකයතං, පජාපතිස්ස වා දෙවරාජස්ස
ධජග්ගං උල්ලොකයතං,
වරුණස්සවා දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකයතං,
ඊසානස්ස වා දෙවරාජස්ස ධජග්ගං උල්ලොකයතං,
යං භවිස්සති භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා
සො පහීයෙථාපි නොපි පහීයෙථ”.

“තං කිස්ස හේතු?
සක්කො හි භික්ඛවෙ දෙවානමින්දො අවීතරාගො
අවීතදොසො අවීතමොහො භීරුච්ඡම්හි උත්‍රාසී පලායීති”.

“අහං ච ඛො භික්‍ඛවෙ, එවං වදාමි-
සචෙ තුම්හාකං භික්ඛවෙ අරඤ්ඤගතානං වා රුක්ඛමූලගතානං වා සුඤ්ඤාගාරගතානං වා උප්පජ්ජෙය්‍ය භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා මමෙව තස්මිං සමයෙ අනුස්සරෙය්‍යාථ-

‘ඉතිපි සො භගවා අරහං, සම්මාසම්බුද්ධො,
විජ්ජා චරණ සම්පන්නො, සුගතො,
ලොකවිදූ, අනුත්තරො, පුරිසදම්ම සාරථි, සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො, භගවා,”ති.
මමං හි වො භික්ඛවෙ අනුස්සරතං යං භවිස්සති භයං වා ඡම්භිතත්තංවා ලොමහංසො වා, සො පහීයිස්සති”.

“නො චෙ මං අනුස්සරෙය්‍යාථ, අථ ධම්මං අනුස්සරෙය්‍යාථ-

‘ස්වාක්ඛාතො භගවතා ධම්මො, සන්දිට්ඨිකො, අකාලිකො,
එහි පස්සිකො, ඔපනයිකො, පච්චත්තං වෙදිතබ්බො විඤ්ඤූහී,’ති.

ධම්මං හි වො භික්ඛවෙ අනුස්සරතං යං භවිස්සති භයං වා
ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා, සො පහීයිස්සති”.

“නො චෙ ධම්මං අනුස්සරෙය්‍යාථ, අථ සඬඝං අනුස්සරෙය්‍යාථ-

‘සුපටිපන්නො භගවතො සාවකසඬඝො,
උජුපටිපන්නො භගවතො සාවකසඬඝො,
ඤායපටිපන්නො භගවතො සාවක සඬඝො,
සාමීචිපටිපන්නො භගවතො සාවක සඬඝො,
යදිදං චත්තාරි පුරිසයුගානි අට්ඨපුරිස පුග්ගලා,
එස භගවතො සාවක සඬඝො,
ආහුනෙය්‍යො, පාහුනෙය්‍යො, දක්ඛිණෙය්‍යො, අඤ්ජලිකරණීයො,
අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං, ලොකස්සා’ති.

සංඝං හි වො භික්ඛවෙ අනුස්සරතං යං භවිස්සති භයං වා
ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො වා සො පහීයිස්සති”.

“තං කිස්ස හෙතු?
තථාගතො හි භික්ඛවෙ, අරහං සම්මාසම්බුද්ධො වීතරාගො
වීතදොසො වීතමොහො අභීරු අච්ඡම්හි අනුත්‍රාසී අපලායීති”.
ඉදමවොච භගවා,
ඉදං වත්වාන සුගතො අථාපරං එතදවොච සත්ථා.

“අරඤ්ඤෙ රුක්ඛමූලෙ වා සුඤ්ඤාගාරෙව භික්ඛවො,
අනුස්සරෙථ සම්බුද්ධං භයං තුම්හාක නො සියා.
නො චෙ බුද්ධං සරෙය්‍යාථ ලොකජෙට්ඨං නරාසභං,
අථ ධම්මං සරෙය්‍යාථ නීය්‍යානිකං සුදෙසිතං.

නො චෙ ධම්මං සරෙය්‍යාථ නීය්‍යානිකං සුදෙසිතං,
අථ සඬඝං සරෙය්‍යාථ පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං අනුත්තරං.
එවං බුද්ධං සරන්තානං ධම්මං සඬඝඤ්ච භික්ඛවො,
භයං වා ඡම්භිතත්තං වා ලොමහංසො න හෙස්සතීති”.

ප්‍රවර්ග
ඛුද්දක නිකාය

මුනි සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය ඛුද්දක නිකායේ-සුත්තනිපාත පාළි-උරග වග්ගය- චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධය කරගැනීම සඳහා එළඹුණු පැවිදි දිවියක ඇති වටිනාකම පෙන්වා දී ඇති සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

සන්ථවාතො භයං ජාතං,
නිකෙතා ජායතෙ රජො-
අනිකෙතමසන්ථවං,
එතං වෙ මුනිදස්සනං.

යො ජාතමුච්ඡිජ්ජ න රොපයෙය්‍ය,
ජායන්තමස්ස නානුප්පවෙච්ඡෙ-
තමාහු එකං මුනිනං චරන්තං,
අද්දක්ඛි සො සන්තිපදං මහෙසි.

සඞ්ඛාය වත්ථූනි පහාය බීජං,
සිනෙහමස්ස නානුප්පවෙච්ඡෙ-
ස වෙ මුනී ජාතිඛයන්තදස්සී,
තක්කං පහාය න උපෙති සඞ්ඛං.

අඤ්ඤාය සබ්බානි නිවෙසනානි,
අනිකාමයං අඤ්ඤතරම්පි තෙසං-
ස වෙ මුනී වීතගෙධො අගිද්ධො,
නායූහතී පාරගතො හි හොති.

සබ්බාභිභුං සබ්බවිදුං සුමෙධං,
සබ්බෙසු ධම්මෙසු අනූපලිත්තං-
සබ්බඤ්ජහං තණ්හක්ඛයෙ විමුත්තං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

පඤ්ඤාබලං සීලවතූපපන්නං,
සමාහිතං ඣානරතං සතීමං-
සඞ්ගා පමුත්තං අඛිලං අනාසවං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

එකං චරන්තං මුනිං අප්පමත්තං,
නින්දාපසංසාසු අවෙධමානං,
සීහංව සද්දෙසු අසන්තසන්තං,
වාතංව ජාලම්හි අසජ්ජමානං,
පදුමංව තොයෙන අලිම්පමානං, නෙතාරමඤ්ඤෙසමනඤ්ඤනෙය්‍යං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

යො ඔගහණෙ ථම්භොරිවාභිජායති,
යස්මිං පරෙ වාචාපරියන්තං වදන්ති-
තං වීතරාගං සුසමාහිතින්ද්‍රියං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

යො වෙ ඨිතත්තො තසරංව උජ්ජුං,
ජිගුච්ඡති කම්මෙහි පාපකෙහි-
වීමංසමානො විසමං සමඤ්ච,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

යො සඤ්ඤතත්තො න කරොති පාපං,
දහරො ච මජ්ඣො ච මුනි යතත්තො-
අරොසනෙය්‍යො සො න රොසෙති කඤ්චි,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

යදග්ගතො මජ්ඣතො සෙසතො වා,
පිණ්ඩං ලභෙථ පරදත්තූපජීවී-
නාලං ථුතුං නොපි නිපච්චවාදී,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

මුනිං චරන්තං විරතං මෙථුනස්මා,
යො යොබ්බනෙ නොපනිබජ්ඣතෙ ක්වචි-
මදප්පමාදා විරතං විප්පමුත්තං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

අඤ්ඤාය ලොකං පරමත්ථදස්සිං,
ඔඝං සමුද්දං අතිතරිය තාදිං-
තං ඡින්නගන්ථං අසිතං අනාසවං,
තං වාපි ධීරා මුනිං වෙදයන්ති.

අසමා උභො දූරවිහාරවුත්තිනො,
ගිහි දාරපොසී අමමො ච සුබ්බතො-
පරපාණරොධාය ගිහී අසඤ්ඤතො,
නිච්චං මුනී රක්ඛති පාණිනො යතො.

සිඛී යථා නීලගිවො විහඞ්ගමො,
හංසස්ස නොපෙති ජවං කුදාචනං-
එවං ගිහී නානුකරොති භික්ඛුනො,
මුනිනො විවිත්තස්ස වනම්හි ඣායතොති.

ප්‍රවර්ග
ඛුද්දක නිකාය

බාහිය සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය ඛුද්දක නිකායේ-උදාන පාලි-බෝධි වග්ගයෙහි එන බාහිය සූත්‍රයේ, බුදුන් වහන්සේ බාහිය දාරුචිරිට ඉගැන්වූ ඉතා කෙටි එහෙත් ඉතා වටිනා ධර්ම අනුශාසනා කරුණු කොටස පමණක් බව සිහි තබාගන්න.

“තස්මාතිහ තෙ බාහිය, එවං සික්ඛිතබ්බං –
‘දිට්ඨෙ දිට්ඨමත්තං භවිස්සති,
සුතෙ සුතමත්තං භවිස්සති,
මුතෙ මුතමත්තං භවිස්සති,
විඤ්ඤාතෙ විඤ්ඤාතමත්තං භවිස්සතී’ති.
“එවඤ්හි තෙ බාහිය, සික්ඛිතබ්බං.
යතො ඛො තෙ බාහිය,
දිට්ඨෙ දිට්ඨමත්තං භවිස්සති,
සුතෙ සුතමත්තං භවිස්සති,
මුතෙ මුතමත්තං භවිස්සති,
විඤ්ඤාතෙ විඤ්ඤාතමත්තං භවිස්සති,”

“තතො ත්වං බාහිය, න තෙන,
යතො ත්වං බාහිය, න තෙන,
තතො ත්වං බාහිය, න තත්ථ,
යතො ත්වං බාහිය, න තත්ථ,
තතො ත්වං බාහිය, නෙවිධ න හුරං න උභයමන්තරෙන. එසෙවන්තො දුක්ඛස්සා’’ති.

“යත්ථ ආපො ච පඨවී තෙජො වායො න ගාධති,
න තත්ථ සුක්කා ජොතන්ති ආදිච්චො නප්පකාසති,
න තත්ථ චන්දිමා භාති තමො තත්ථ න විජ්ජති.
යදා ච අත්තනා වෙදී මුනි මොනෙන බ්‍රාහ්මණො,
අථ රූපා අරූපා ච සුඛදුක්ඛා පමුච්චතී”ති.

ප්‍රවර්ග
අංගුත්තර නිකාය

ගිරිමානන්‍ද සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය අංගුත්තර නිකායේ-දසක නිපාත පාළි-සචිත්ත වග්ගය- ගිරිමානන්ද හාමුදුරුවන්ට තමන්ගේ අසනීපයට හේතුව හඳුනාගැනීම සඳහා බුදුන් වහන්සේ අනුශාසනා කල ඉගැන්වීම පිලිබඳ සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා ගිරිමානන්දො ආබාධිකො හොති දුක්ඛිතො බාළ්හගිලානො.
අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච –
“ආයස්මා භන්තෙ, ගිරිමානන්දො ආබාධිකො හොති දුක්ඛිතො බාළ්හගිලානො. සාධු භන්තෙ භගවා, යෙනායස්මා ගිරිමානන්දො තෙනුපසඞ්කමතු අනුකම්පං උපාදායා”ති.

“සචෙ ඛො ත්වං ආනන්ද, ගිරිමානන්දස්ස භික්ඛුනො දස සඤ්ඤා භාසෙය්‍යාසි. ඨානං ඛො පනෙතං විජ්ජති යං ගිරිමානන්දස්ස භික්ඛුනො දස සඤ්ඤා සුත්වා සො ආබාධො ඨානසො පටිප්පස්සම්භෙය්‍ය.

“කතමා දස?
අනිච්ච සඤ්ඤා, අනත්ත සඤ්ඤා, අසුභ සඤ්ඤා, ආදීනව සඤ්ඤා, පහාන සඤ්ඤා, විරාග සඤ්ඤා, නිරොධ සඤ්ඤා, සබ්බලොකෙ අනභිරත සඤ්ඤා, සබ්බසඞ්ඛාරෙසු අනිච්ඡසඤ්ඤා, ආනාපානස්සති.

“කතමා චානන්ද, අනිච්ච සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති –
‘රූපං අනිච්චං, වෙදනා අනිච්චා, සඤ්ඤා අනිච්චා, සඞ්ඛාරා අනිච්චා, විඤ්ඤාණං අනිච්ච’න්ති.
ඉති ඉමෙසු පඤ්චසු පාදානක්ඛන්ධෙසු අනිච්චානුපස්සී විහරති.
අයං වුච්චතානන්ද, අනිච්ච සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, අනත්ත සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති-
‘චක්ඛුං අනත්තා, රූපා අනත්තා, සොතං අනත්තා, සද්දා අනත්තා, ඝානං අනත්තා, ගන්ධා අනත්තා, ජිව්හා අනත්තා, රසා අනත්තා, කායො අනත්තා, ඵොට්ඨබ්බා අනත්තා, මනො අනත්තා,
ධම්මා අනත්තා’ති.
ඉති ඉමෙසු ඡසු අජ්ඣත්තිකබාහිරෙසු ආයතනෙසු අනත්තානුපස්සී විහරති.
අයං වුච්චතානන්ද, අනත්ත සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, අසුභ සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු ඉමමෙව කායං උද්ධං පාදතලා අධො කෙසමත්ථකා තචපරියන්තං පූරං නානාප්පකාරස්ස අසුචිනො පච්චවෙක්ඛති-
‘අත්ථි ඉමස්මිං කායෙ කෙසා ලොමා නඛා දන්තා තචො මංසං න්හාරු අට්ඨි අට්ඨිමිඤ්ජං වක්කං හදයං යකනං කිලොමකං පිහකං පප්ඵාසං අන්තං අන්තගුණං උදරියං කරීසං පිත්තං සෙම්හං පුබ්බො ලොහිතං සෙදො මෙදො අස්සු වසා ඛෙළො සිඞ්ඝාණිකා ලසිකා මුත්ත’න්ති.
ඉති ඉමස්මිං කායෙ අසුභානුපස්සී විහරති.
අයං වුච්චතානන්ද, අසුභ සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, ආදීනව සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති-
‘බහුදුක්ඛො ඛො අයං කායො බහුආදීනවො! ඉති ඉමස්මිං කායෙ විවිධා ආබාධා උප්පජ්ජන්ති,
සෙය්‍යථිදං- චක්ඛු රොගො, සොත රොගො, ඝාන රොගො,
ජිව්හා රොගො කාය රොගො සීස රොගො කණ්ණ රොගො මුඛ රොගො දන්ත රොගො ඔට්ඨ රොගො කාසො සාසො පිනාසො ඩාහො ජරො කුච්ඡි රොගො මුච්ඡා පක්ඛන්දිකා සූලා විසූචිකා කුට්ඨං ගණ්ඩො කිලාසො සොසො අපමාරො දද්දු කණ්ඩු කච්ඡු රඛසා විතච්ඡිකා ලොහිතපිත්තං මධුමෙහො අංසා පිළකා භගන්දලා පිත්ත සමුට්ඨානා ආබාධා සෙම්හ සමුට්ඨානා ආබාධා වාත සමුට්ඨානා ආබාධා සන්නි පාතිකා ආබාධා උතුපරිණාමජා ආබාධා විසම පරිහාරජා ආබාධා ඔපක්කමිකා ආබාධා
කම්ම විපාකජා ආබාධා සීතං උණ්හං ජිඝච්ඡා පිපාසා උච්චාරො පස්සාවො’ති.
ඉති ඉමස්මිං කායෙ ආදීනවානුපස්සී විහරති.
අයං වුච්චතානන්ද, ආදීනව සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, පහාන සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු උප්පන්නං කාම විතක්කං නාධිවාසෙති, පජහති, විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති.
උප්පන්නං ව්‍යාපාද විතක්කං නාධිවාසෙති, පජහති, විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති.
උප්පන්නං විහිංසා විතක්කං නාධිවාසෙති, පජහති විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති.
උප්පන්නුප්පන්නෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්මෙ නාධිවාසෙති, පජහති විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති.
අයං වුච්චතානන්ද, පහාන සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, විරාග සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති –
එතං සන්තං එතං පණීතං යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිප්පටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො විරාගො නිබ්බාන’න්ති.
අයං වුච්චතානන්ද, විරාග සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, නිරොධ සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්චික්ඛති –
‘එතං සන්තං එතං පණීතං යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමථො සබ්බූපධිප්පටිනිස්සග්ගො තණ්හාක්ඛයො නිරොධො නිබ්බාන’න්ති.
අයං වුච්චතානන්ද, නිරොධසඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, සබ්බලොකෙ අනභිරත සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු යෙ ලොකෙ උපායුපාදානා චෙතසො අධිට්ඨානාභිනිවෙසානුසයා තෙ පජහන්තො විරමතින අනුපාදියන්තො.
අයං වුච්චතානන්ද, සබ්බලොකෙ අනභිරත සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, සබ්බසඞ්ඛාරෙසු අනිච්ඡ සඤ්ඤා?
ඉධානන්ද, භික්ඛු සබ්බසඞ්ඛාරෙසු අට්ටීයති, හරායති, ජිගුච්ඡති.
අයං වුච්චතානන්ද, සබ්බසඞ්ඛාරෙසු අනිච්ඡ සඤ්ඤා.

“කතමා චානන්ද, ආනාපාන සති?
ඉධානන්ද, භික්ඛු අරඤ්ඤගතො වා රුක්ඛමූලගතො වා සුඤ්ඤාගාරගතො වා නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා.
සො සතොව අස්සසති, සතොව පස්සසති.
දීඝං වා අස්සසන්තො ‘දීඝං අස්සසාමී’ති පජානාති.
දීඝං වා පස්සසන්තො ‘දීඝං පස්සසාමී’ති පජානාති.
රස්සං වා අස්සසන්තො ‘රස්සං අස්සසාමී’ති පජානාති.
රස්සං වා පස්සසන්තො ‘රස්සං පස්සසාමී’ති පජානාති. සබ්බකායපටිසංවෙදී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති. සබ්බකායපටිසංවෙදී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පස්සම්භයං කායසඞ්ඛාරං ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පස්සම්භයං කායසඞ්ඛාරං ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පීතිපටිසංවෙදී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පීතිපටිසංවෙදී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
සුඛපටිසංවෙදී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
සුඛපටිසංවෙදී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
චිත්තසඞ්ඛාරපටිසංවෙදී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති. චිත්තසඞ්ඛාරපටිසංවෙදී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පස්සම්භයං චිත්තසඞ්ඛාරං ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පස්සම්භයං චිත්තසඞ්ඛාරං ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති. චිත්තපටිසංවෙදී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
චිත්තපටිසංවෙදී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
අභිප්පමොදයං චිත්තං ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
අභිප්පමොදයං චිත්තං ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
සමාදහං චිත්තං ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
සමාදහං චිත්තං ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
විමොචයං චිත්තං ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
විමොචයං චිත්තං ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
අනිච්චානුපස්සී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
අනිච්චානුපස්සී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
විරාගානුපස්සී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
විරාගානුපස්සී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
නිරොධානුපස්සී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
නිරොධානුපස්සී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.
පටිනිස්සග්ගානුපස්සී ‘අස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති. පටිනිස්සග්ගානුපස්සී ‘පස්සසිස්සාමී’ති සික්ඛති.

අයං වුච්චතානන්ද, ආනාපාන සති.

“සවෙ ඛො ත්වං ආනන්ද, ගිරිමානන්දස්ස භික්ඛුනො ඉමා දස සඤ්ඤා භාසෙය්‍යාසි. ඨානං ඛො පනෙතං විජ්ජති යං ගිරිමානන්දස්ස භික්ඛුනො ඉමා දස සඤ්ඤා සුත්වා සො ආබාධො ඨානසො පටිප්පස්සම්භෙය්‍යා”ති.

අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා දස සඤ්ඤා උග්ගහෙත්වා, යෙනායස්මා ගිරිමානන්දො තෙනුපසඞ්කමි. උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතො ගිරිමානන්දස්ස ඉමා දස සඤ්ඤා අභාසි. අථ ඛො ආයස්මතො ගිරිමානන්දස්ස දස සඤ්ඤා සුත්වා සො ආබාධො ඨානසො පටිප්පස්සම්භි. වුට්ඨාහි චායස්මා ගිරිමානන්දො තම්හා ආබාධා. තථා පහීනො ච පනායස්මතො ගිරිමානන්දස්ස සො ආබාධො අහොසීති.

ප්‍රවර්ග
ඛුද්දක නිකාය

බොධි සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය ඛුද්දක නිකායේ-උදාන පාලි- බොධි වග්ගයෙහි එන පඨම බොධි- දුතිය බොධි- තතිය බොධි යන සූත්‍ර තුනෙහිම එකතුවකින් සකස් කරන ලද, බුදුන් වහන්සේ මුලින්ම පටිච්ච සමුප්පාදය අවබෝධ කරගත් ආකාරය උදාන වාක්‍යද සහිතව ප්‍රකාශ කල ආකාරය දැක්වෙන සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා උරුවෙලායං විහරති නජ්ජා නෙරඤ්ජරාය තීරෙ බොධිරුක්ඛමූලෙ පඨමාභිසම්බුද්ධො. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා සත්තාහං එකපල්ලඞ්කෙන නිසින්නො හොති විමුත්තිසුඛපටිසංවෙදී.
අථ ඛො භගවා තස්ස සත්තාහස්ස අච්චයෙන තම්හා සමාධිම්හා වුට්ඨහිත්වා රත්තියා පඨමං යාමං පටිච්චසමුප්පාදං අනුලොමං සාධුකං මනසාකාසි-
“ඉති ඉමස්මිං සති ඉදං හොති-
ඉමස්සුප්පාදා ඉදං උප්පජ්ජති.
යදිදං –
අවිජ්ජා පච්චයා සඞ්ඛාරා,
සඞ්ඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං,
විඤ්ඤාණ පච්චයා නාමරූපං,
නාමරූප පච්චයා සළායතනං,
සළායතන පච්චයා ඵස්සො,
ඵස්ස පච්චයා වෙදනා,
වෙදනා පච්චයා තණ්හා,
තණ්හා පච්චයා උපාදානං,
උපාදාන පච්චයා භවො,
භව පච්චයා ජාති,
ජාති පච්චයා ජරාමරණං සොක පරිදෙව දුක්ඛ දොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති.
එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොතී’’ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

“යදා හවෙ පාතුභවන්ති ධම්මා,
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්මණස්ස, (ඣා අකුර ජා ලෙස ශබ්ද කරන්න)
අථස්ස කඞ්ඛා වපයන්ති සබ්බා, (ඬ අකුර ං ලෙස ශබ්ද කරන්න)
යතො පජානාති සහෙතුධම්ම”න්ති.

අථ ඛො භගවා රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං පටිච්චසමුප්පාදං පටිලොමං සාධුකං මනසාකාසි –

ඉති ඉමස්මිං අසති ඉදං න හොති-
ඉමස්ස නිරොධා ඉදං නිරුජ්ඣති.
යදිදං –
අවිජ්ජා නිරොධා සඞ්ඛාර නිරොධො,
සඞ්ඛාර නිරොධා විඤ්ඤාණ නිරොධො,
විඤ්ඤාණ නිරොධා නාමරූප නිරොධො,
නාමරූප නිරොධා සළායතන නිරොධො,
සළායතන නිරොධා ඵස්ස නිරොධො,
ඵස්ස නිරොධා වෙදනා නිරොධො,
වෙදනා නිරොධා තණ්හා නිරොධො,
තණ්හා නිරොධා උපාදාන නිරොධො,
උපාදාන නිරොධා භව නිරොධො,
භව නිරොධා ජාති නිරොධො,
ජාති නිරොධා ජරා මරණං සොක පරිදෙව දුක්ඛ දොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති.
එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොතී”ති.

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

“යදා හවෙ පාතුභවන්ති ධම්මා,
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්මණස්ස,
අථස්ස කඞ්ඛා වපයන්ති සබ්බා,
යතො ඛයං පච්චයානං අවෙදී”ති.

අථ ඛො භගවා රත්තියා පච්ඡිමං යාමං පටිච්චසමුප්පාදං අනුලොමපටිලොමං සාධුකං මනසාකාසි –

අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –

“යදා හවෙ පාතුභවන්ති ධම්මා
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්මණස්ස
විධූපයං තිට්ඨති මාරසෙනං
සුරියො’ව ඔභාසයමන්තළික්ඛ”න්ති.

ප්‍රවර්ග
සංයුත්ත නිකාය

රාහුලෝවාද සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය සංයුත්ත නිකායේ-සලායතන වග්ග පාළි-සලායතන සංයුත්තය-ලෝකකාමගුණ වග්ගය- රාහුල හාමුදුරුවන් රහත් ඵලයට පමුණවාලීමට දේශනා කල සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

එවං මෙ සුතං
එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො භගවතො රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි- “පරිපක්කා ඛො රාහුලස්ස විමුත්තිපරිපාචනියා ධම්මා,
යංනූනාහං රාහුලං උත්තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙය්‍ය”න්ති.
අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො ආයස්මන්තං රාහුලං ආමන්තෙසි-
“ගණ්හාහි රාහුල, නිසීදනං, යෙන අන්ධවනං තෙනුපසඞ්කමිස්සාම දිවා විහාරායා”ති .
‘එවං භන්තෙ’ති, ඛො ආයස්මා රාහුලො භගවතො පටිස්සුත්වා නිසීදනං ආදාය භගවන්තං පිට්ඨිතො පිට්ඨිතො අනුබන්ධි.
තෙන ඛො පන සමයෙන අනෙකානි දෙවතා සහස්සානි භගවන්තං අනුබන්ධානි හොන්ති-
“අජ්ජ භගවා ආයස්මන්තං රාහුලං උත්තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙස්සතී”ති.

අථ ඛො භගවා අන්ධවනං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි.
ආයස්මාපි ඛො රාහුලො භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං රාහුලං භගවා එතදවොච –

“තං කිං මඤ්ඤසි රාහුල, චක්ඛු නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“රූපා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“චක්ඛු විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“චක්ඛු සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං චක්ඛු සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“සොත නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“සද්දා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“සොත විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“සොත සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං සොත සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ඝාණ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ගන්ධ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“ඝාණ විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“ඝාණ සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං ඝාණ සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’

“ජිව්හා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“රසා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“ජිව්හා විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“ජිව්හා සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං ජිව්හා සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“කාය නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“ඵොට්ඨබ්බ නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“කාය විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“කාය සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං කාය සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“මනො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වාති”?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’

“ධම්මා නිච්චා වා අනිච්චා වා”ති?
‘අනිච්චා, භන්තෙ’
“මනො විඤ්ඤාණං නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’
“මනො සම්ඵස්සො නිච්චො වා අනිච්චො වා”ති?
‘අනිච්චො, භන්තෙ’
“යම්පිදං මනො සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං,
තම්පි නිච්චං වා අනිච්චං වා”ති?
‘අනිච්චං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං වා තං සුඛං වා”ති?
‘දුක්ඛං, භන්තෙ’.
“යං පනානිච්චං දුක්ඛං විපරිණාමධම්මං, කල්ලං නු තං සමනුපස්සිතුං- ‘එතං මම- එසොහමස්මි- එසො මෙ අත්තා”’ති?
‘නො හෙතං, භන්තෙ’.

“එවං පස්සං රාහුල,
සුතවා අරියසාවකො
චක්ඛුස්මිම්පි නිබ්බින්දති, රූපෙසුපි නිබ්බින්දති, චක්ඛුවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, චක්ඛුසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං චක්ඛු සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

සොතස්මිම්පි නිබ්බින්දති, සද්දෙසුපි නිබ්බින්දති, සොතවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, සොතසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං සොත සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

ඝාණස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ගන්ධෙසුපි නිබ්බින්දති, ඝාණවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, ඝාණසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං ඝාණ සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

ජිව්හායපි නිබ්බින්දති, රසෙසුපි නිබ්බින්දති,
ජිව්හාවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, ජිව්හාසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං ජිව්හා සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

කායස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ඵොට්ඨබ්බෙපි නිබ්බින්දති, කායවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, කායසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං කාය සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

මනස්මිම්පි නිබ්බින්දති, ධම්මෙසුපි නිබ්බින්දති, මනොවිඤ්ඤාණෙපි නිබ්බින්දති, මනොසම්ඵස්සෙපි නිබ්බින්දති.

යම්පිදං මනො සම්ඵස්සපච්චයා උප්පජ්ජති- වෙදනාගතං, සඤ්ඤාගතං, සඞ්ඛාරගතං, විඤ්ඤාණගතං, තස්මිම්පි නිබ්බින්දති.

නිබ්බින්දං විරජ්ජති- විරාගා විමුච්චති-
විමුත්තස්මිං ‘විමුත්තමි’ති ඤාණං හොති”ති.

“ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං,
නාපරං ඉත්ථත්තායා’ති පජානාතී”ති.

ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා රාහුලො භගවතො භාසිතං අභිනන්දි.

ඉමස්මිඤ්ච පන වෙය්‍යාකරණස්මිං භඤ්ඤමානෙ ආයස්මතො රාහුලස්ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්තං විමුච්චි. අනෙකානඤ්ච දෙවතාසහස්සානං විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උදපාදි-
“යං කිඤ්චි සමුදයධම්මං, සබ්බං තං නිරොධධම්ම”න්ති.

ප්‍රවර්ග
අංගුත්තර නිකාය

මහා අරියවංශ සූත්‍රය

මේ සූත්‍රය අංගුත්තර නිකායේ-චතුක්කනිපාත පාළි-උරුවෙල වග්ග- භික්ෂුවක් හෝ ආර්ය ශ්‍රාවකයෙක්, පුරාණයේ සිට පැවත එන උසස් කුල පරම්පරාවට ඇතුලත් වෙන්නේ කෙසේදැයි පෙන්වා දේශනා කල සූත්‍රය බව සිහි තබාගන්න.

“චත්තාරොමෙ භික්ඛවෙ, අරියවංසා අග්ගඤ්ඤා රත්තඤ්ඤා වංසඤ්ඤා පොරාණා අසංකිණ්ණා අසංකිණ්ණපුබ්බා.
න සංකීයන්ති න සංකීයිස්සන්ති, අප්පටිකුට්ඨා සමණෙහි බ්‍රාහ්මණෙහි විඤ්ඤූහි”.

“කතමෙ චත්තාරො?
ඉධ භික්ඛවෙ භික්ඛු, සන්තුට්ඨො හොති ඉතරීතරෙන චීවරෙන, ඉතරීතරචීවරසන්තුට්ඨියා ච වණ්ණවාදී, න ච චීවරහෙතු අනෙසනං අප්පතිරූපං ආපජ්ජති, අලද්ධා ච චීවරං න පරිතස්සති, ලද්ධා ච චීවරං අගධිතො, අමුච්ඡිතො, අනජ්ඣොසන්නො, ආදීනවදස්සාවී, නිස්සරණපඤ්ඤො, පරිභුඤ්ජති. තාය ච පන ඉතරීතර චීවරසන්තුට්ඨියා නෙවත්තානුක්කංසෙති, න පරං වම්භෙති.
යො හි තත්ථ දක්ඛො අනලසො සම්පජානො පතිස්සතො.
අයං වුච්චති භික්ඛවෙ භික්ඛු, පොරාණෙ අග්ගඤ්ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො.

පුන ච පරං භික්ඛවෙ භික්ඛු, සන්තුට්ඨො හොති ඉතරීතරෙන පිණ්ඩපාතෙන, ඉතරීතර පිණ්ඩපාතසන්තුට්ඨියා ච වණ්ණවාදී,
න ච පිණ්ඩපාතහෙතු අනෙසනං අප්පතිරූපං ආපජ්ජති, අලද්ධා ච පිණ්ඩපාතං න පරිතස්සති, ලද්ධා ච පිණ්ඩපාතං අගධිතො, අමුච්ඡිතො, අනජ්ඣොසන්නො, ආදීනවදස්සාවී, නිස්සරණපඤ්ඤො, පරිභුඤ්ජති. තාය ච පන ඉතරීතර පිණ්ඩපාතසන්තුට්ඨියා නෙවත්තානුක්කංසෙති, නො පරං වම්භෙති. යො හි තත්ථ දක්ඛො අනලසො සම්පජානො පතිස්සතො.
අයං වුච්චති භික්ඛවෙ භික්ඛු, පොරාණෙ අග්ගඤ්ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො.

පුන ච පරං භික්ඛවෙ භික්ඛු, සන්තුට්ඨො හොති ඉතරීතරෙන සෙනාසනෙන, ඉතරීතර සෙනාසනසන්තුට්ඨියා ච වණ්ණවාදී, න ච සෙනාසනහෙතු අනෙසනං අප්පතිරූපං ආපජ්ජති. අලද්ධා ච සෙනාසනං න පරිතස්සති, ලද්ධා ච සෙනාසනං අගධිතො, අමුච්ඡිතො, අනජ්ඣොසන්නො, ආදීනවදස්සාවී, නිස්සරණපඤ්ඤො, පරිභුඤ්ජති. තාය ච පන ඉතරීතර සෙනාසනසන්තුට්ඨියා නෙවත්තානුක්කංසෙති, නො පරං වම්භෙති. යො හි තත්ථ දක්ඛො අනලසො සම්පජානො පතිස්සතො.
අයං වුච්චති භික්ඛවෙ භික්ඛු, පොරාණෙ අග්ගඤ්ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො.

පුන ච පරං භික්ඛවෙ භික්ඛු, භාවනාරාමො හොති භාවනාරතො, පහානාරාමො හොති පහානරතො, තාය ච පන භාවනාරාමතාය භාවනාරතියා, පහානාරාමතාය පහානරතියා, නෙවත්තානුක්කංසෙති, නො පරං වම්භෙති.
යො හි තත්ථ දක්ඛො අනලසො සම්පජානො පතිස්සතො.
අයං වුච්චති භික්ඛවෙ භික්ඛු, පොරාණෙ අග්ගඤ්ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො”.

“ඉමෙ ඛො භික්ඛවෙ, චත්තාරො අරියවංසා අග්ගඤ්ඤා, රත්තඤ්ඤා, වංසඤ්ඤා, පොරාණා, අසංකිණ්ණා, අසංකිණ්ණපුබ්බා. න සංකීයන්ති න සංකීයිස්සන්ති. අප්පටිකුට්ඨා සමණෙහි බ්‍රාහ්මණෙහි විඤ්ඤූහි.
ඉමෙහි ච පන භික්ඛවෙ, චතූහි අරියවංසෙහි සමන්නාගතො භික්ඛු පුරත්ථිමාය චෙපි දිසාය විහරති,
ස්වෙව අරතිං සහති, න තං අරති සහති.
පච්ඡිමාය චෙපි දිසාය විහරති,
ස්වෙව අරතිං සහති, න තං අරති සහති.
උත්තරාය චෙපි දිසාය විහරති,
ස්වෙව අරතිං සහති, න තං අරති සහති.
දක්ඛිණාය චෙපි දිසාය විහරති,
ස්වෙව අරතිං සහති, න තං අරති සහති”.

“තං කිස්ස හෙතු?
අරති රති සහො හි භික්ඛවෙ ධීරො”ති.

“නාරති සහති ධීරං, නාරති ධීරං සහති
ධීරොව අරතිං සහති, ධීරො හි අරතිස්සහො”.

“සබ්බ කම්මවිහායීනං, පනුණ්ණං කො නිවාරයෙ
නෙක්ඛං ජම්බොනදස්සෙව, කො තං නින්දිතුමරහති
දෙවාපි නං පසංසන්ති, බ්‍රහ්මුනාපි පසංසිතො”ති.